.Υπάρχουν λύσεις σε έναν κόσμο σε πτώση;

Σ​​την Ελλάδα έχουμε γίνει ειδικοί στην καταγραφή της καθόδου, της αδυναμίας ενός πολιτικού συστήματος να διαχειριστεί την πτώση του επιπέδου ζωής των πολιτών και της εξαφάνισης κάθε σταθεράς. Τώρα το μαθαίνουν κι άλλες χώρες. Στην Ελλάδα, επίσης, έχουμε καταλάβει ότι οι δυναμικές που αναπτύσσονται σε τέτοιες καταστάσεις εντείνουν τη δυσκολία να βρεθούν λύσεις. 

Εδώ ζήσαμε τον κατακερματισμό του πολιτικού κέντρου, την αμφισβήτηση θεσμών, την άνοδο του λαϊκισμού και την κατίσχυση ψεμάτων. Τώρα βλέπουμε το φαινόμενο Τραμπ στις ΗΠΑ (που αντανακλάται στην αριστερή πτέρυγα από τον Μπέρνι Σάντερς), το Brexit και την αδιανόητη έχθρα προς καθετί «ξένο» που εκφράζεται ξαφνικά στην έως τώρα φιλόξενη Βρετανία, την οργή και την απλοϊκότητα με την οποία πολιτικές δυνάμεις σε πολλές χώρες αντιμετωπίζουν πολύπλοκα ζητήματα.

Τώρα που πολλές χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα παρόμοια με τα δικά μας, ίσως μπορούμε να αναζητήσουμε αλλού ιδέες και λύσεις. Ασφαλώς, κάθε χώρα είναι ξεχωριστή, αλλά οι καλές ιδέες μεταδίδονται, όπως και οι κακές. Εάν εμείς δεν βρίσκουμε τη δύναμη και τις ιδέες να βγούμε από τα αδιέξοδά μας, ίσως μπορούμε να μάθουμε κάτι από άλλες χώρες. Δεν αρκούν πλέον οι συζητήσεις πάνω στα μεγάλα θέματα, όπως η αντιπαλότητα μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού ή για υπέρ και κατά της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού. Τα προβλήματα που μαστίζουν κάθε χώρα απαιτούν πρακτικές λύσεις και όχι ιδεολογικές αγκυλώσεις.

 Με αυτούς τους προβληματισμούς, λοιπόν, ξεκίνησε ο Τζόναθαν Τέπερμαν (Jonathan Tepperman) την έρευνα για το βιβλίο του που εκδόθηκε τον περασμένο μήνα, με τίτλο «The Fix» (Η Λύση), και υπότιτλο «Πώς έθνη επιβιώνουν και ευδοκιμούν μέσα σε έναν κόσμο σε πτώση». 

Ο Τέπερμαν, διευθυντής σύνταξης του αμερικανικού περιοδικού Foreign Affairs, επισκέφθηκε πολλές χώρες για να διερευνήσει προβλήματα, να εξετάσει λύσεις και να μιλήσει με πρωταγωνιστές των εξελίξεων. Οι προκλήσεις με τις οποίες καταπιάστηκε δείχνουν ότι τα δικά μας προβλήματα δεν είναι από τα σοβαρότερα ενός κόσμου που απειλείται από ολοένα μεγαλύτερη οικονομική ανισότητα, από τη βία και τη διαφθορά.

Στην εισαγωγή του βιβλίου, ο Τέπερμαν σημειώνει: «Ενώ ποικίλλουν οι λεπτομέρειες των προβλημάτων που μαστίζουν τον κόσμο σήμερα, μοιράζονται μια βαθύτερη αιτία: την αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας.

 Πιο συγκεκριμένα, τα περισσότερα προβλήματα απορρέουν από την αποτυχία των ηγετών μας να αντιμετωπίσουν επαρκώς δέκα μεγάλα ζητήματα –εκ των οποίων τα μισά είναι πολιτικά και τα μισά οικονομικά– που μαζί αποτελούν κάποια από τα πιο δύσκολα και επίμονα προβλήματα που κράτη έχουν αντιμετωπίσει στον σύγχρονο κόσμο». Κι όμως, ο Τέπερμαν καταλήγει σε αισιόδοξο συμπέρασμα «βασισμένο σε γεγονότα», όπως ο ίδιος γράφει. 

Αναλύει πώς η Βραζιλία διανέμει τον πλούτο της· τη ριζοσπαστική μεταναστευτική πολιτική του Καναδά· πώς η Ινδονησία «μετέπεισε» ακραίους ισλαμιστές· τη δύσκολη συμφιλίωση στη Ρουάντα· πώς η Σιγκαπούρη πολεμάει τη διαφθορά· πώς η Μποτσουάνα επένδυσε σωστά τα πλούτη από φυσικούς πόρους· γιατί η επανάσταση της εξαγωγής πετρελαίου από σχιστόλιθο μπορούσε να συμβεί μόνο στις ΗΠΑ· πώς η Νότια Κορέα τροφοδοτεί συνεχώς την ανάπτυξη· πώς το Μεξικό έβαλε την κυβέρνησή του σε λειτουργία πάλι· την τέχνη τού να παρακάμπτεις τη γραφειοκρατία που εφαρμόστηκε από τον δήμαρχο Μάικλ Μπλούμπεργκ στη Νέα Υόρκη.

Σε κριτική του βιβλίου στους New York Times της Παρασκευής, ο Μάικλ Χερς (Michael Hirsh) συνοψίζει το «μυστικό» τής κατά Τέπερμαν επιτυχίας: «Σε σχεδόν όλες τις περιπτώσεις, αυτές είναι ιστορίες θαρραλέου πραγματισμού εν μέσω κρίσης, που συχνά αφορούν την αλλαγή πίστης ηγετών που είναι ασυνήθιστα ευέλικτοι και ικανοί, ελεύθεροι από ιδεολογικά δεσμά». 

Αυτό το συμπέρασμα, όμως, προδίδει και το πόσο δύσκολο είναι να λυθούν προβλήματα όταν τόσο ξεχωριστές προσωπικότητες απουσιάζουν. Σημαντική είναι, επίσης, η συγκυρία ηγεσίας-κοινωνίας-ιστορικής στιγμής, όπως στην περίπτωση του Μεξικού. Εκεί, ο πρόεδρος Ενρίκε Πένια Νιέτο εκμεταλλεύτηκε την εξασθένηση της πολιτικής ελίτ για να εφαρμόσει πρόγραμμα πρωτοφανούς συνεργασίας και μεταρρυθμίσεων.

Και στην Ελλάδα είχαμε τέτοιους ηγέτες και στιγμές «εξασθένησης» της πολιτικής ελίτ. Γνωρίζουμε, όμως, ότι είναι εξαιρετικά σπάνιο να υπάρξει ένας Ελευθέριος Βενιζέλος, ένας Κωνσταντίνος Καραμανλής τη στιγμή που το παλιό σύστημα έχει καταρρεύσει σε τέτοιο σημείο που η κοινωνία αποδέχεται τον νέο ηγέτη και του δίνει την ευκαιρία να εφαρμόσει την αλλαγή. Η Ελλάδα βαδίζει προς το σημείο εξάντλησης, σε ένα δυσμενές διεθνές περιβάλλον. Και είναι προφανές ότι η λύση μπορεί να δοθεί μόνο από εμάς τους ίδιους.  

ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ

.«Δεν αφήνουμε κανέναν πίσω»

Τ​​ην περασμένη Τετάρτη ένιωσα υπερήφανος γιατί το ελληνικό κράτος έκανε τελικά το καθήκον του απέναντι σε κάποιους συμπατριώτες μας που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Αργησε, είναι η αλήθεια, 42 χρόνια, αλλά το έκανε.

Τον Ιούλιο του 1974, νεαρά παιδιά από αγροτικές ως επί το πλείστον οικογένειες βρέθηκαν να υπηρετούν στα ΛΟΚ. Πήραν την εντολή να φύγουν για μια εξαιρετικά επικίνδυνη αποστολή χωρίς να γνωρίζουν τον τελικό προορισμό και το ρίσκο που έπαιρναν. Το αεροσκάφος τους καταρρίφθηκε από φίλια πυρά μέσα στο χάος των πρώτων ημερών μετά την τουρκική εισβολή.

 Πολλά έχουν ακουστεί και γραφτεί από τότε. Το πιθανότερο είναι ότι επρόκειτο για ένα κλασικό λάθος από εκείνα που συμβαίνουν μέσα στην «ομίχλη της μάχης». Κάποιος δεν ειδοποίησε ότι θα έφταναν αεροσκάφη από την Ελλάδα ή θεώρησε ότι θα ήταν καλύτερα να μείνει μυστική η αποστολή για λόγους ασφαλείας, έστω και αν έθετε σε κίνδυνο τις ζωές των Ελλήνων καταδρομέων.

Μετά όμως επικράτησαν οι ενοχές και η ροπή προς τη συγκάλυψη. Για να μη φανεί ότι υπήρξε ελληνική επιχείρηση, το αεροσκάφος θάφτηκε μαζί με τα πτώματα δεκαπέντε Ελλήνων. Πάνω στα συντρίμμια χτίστηκε ένας τύμβος, όπου κάθε χρόνο πραγματοποιούνταν οι τελετές για τους πεσόντες της εισβολής. Υπήρχαν όμως πάντοτε μύθοι και ψίθυροι για το εάν το Νοράτλας ήταν πράγματι θαμμένο εκεί μαζί με τα λείψανα των καταδρομέων. Κανείς δεν ήθελε να αγγίξει το θέμα, ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Κύπρο. Οι συγγενείς έμειναν με αναπάντητα ερωτήματα και δεν μπόρεσαν ποτέ να νιώσουν ότι τίμησαν όπως θα έπρεπε τους νεκρούς τους. Ετσι, έβαλαν μια άνω τελεία στο οικογενειακό τους δράμα.

Λίγοι ήταν εκείνοι που επέμεναν στην ανάγκη να γίνει η εκσκαφή και να διαλυθούν οι μύθοι. Πρωταγωνιστής της προσπάθειας, ένας Κύπριος κρατικός λειτουργός, ο Ξενοφών Καλλής, ο οποίος έδωσε μάχη γι’ αυτό και τελικά το πέτυχε. Γύρισε όλη την Ελλάδα, συγκέντρωσε γενετικό υλικό από τους συγγενείς και πίεσε για να γίνει η εκσκαφή. Είχε πάντοτε την άποψη ότι το κράτος πρέπει να φέρεται εντάξει σε εκείνους που έπεσαν για λογαριασμό του. Πήρε μεγάλο ρίσκο γιατί οι Κασσάνδρες ήταν πολλές και ισχυρίζονταν ότι δεν θα βρει τίποτα. Χρειάσθηκε εντατική έρευνα και μια συστηματική εκσκαφή για να βγουν στην επιφάνεια τα συντρίμμια, τα λείψανα και οι απαντήσεις.

Την περασμένη Τρίτη, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ζήτησε συγγνώμη εκ μέρους του κράτους από τους συγγενείς που είχαν μεταβεί στην Κύπρο για να συνοδεύσουν τα αδέλφια και τους θείους που έχασαν. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και ο υπουργός Αμυνας, μαζί με άλλους, τους υποδέχθηκαν στο Τατόι με κάθε τιμή.

Στις μέρες μας είναι σπάνιες οι στιγμές που αισθάνεται κανείς ότι το ελληνικό κράτος τηρεί παραδόσεις και θεσμούς. Είναι όμως σημαντικό να ισχύει αυτό που θεωρείται ρουτίνα σε άλλες χώρες, ότι δηλαδή στις περιπτώσεις των ανθρώπων που τα δίνουν όλα για την πατρίδα, ισχύει πάντοτε το δόγμα «δεν αφήνουμε κανέναν πίσω»

. ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ

.«Μήπως οι προηγούμενοι ήταν καλύτεροι» ;

Αν ένα χρόνο πριν τολμούσε κάποιος να ξεστομίσει, έστω και χαμηλόφωνα, αυτό που όλο και πιο έντονα ακούγεται στις μέρες μας , στην καλύτερη περίπτωση, θα τον πετροβολούσαν. «Μήπως οι προηγούμενοι ήταν καλύτεροι» ; Αυτό είναι το ερώτημα που πλέον είναι σε καθημερινή χρήση στα… «κουρεία και στα λουτρά»

Γράφει ο Γιώργος Μεντζελίδης στοmentzelidis.gr

Φαντάζει απίστευτο αλλά δώδεκα μόλις μήνες  από τις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών έχει αρχίσει να αλλάζει άρδην την κρίση της σχετικά με τη διακυβέρνηση της χώρας από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ .

Είναι γεγονός ότι αν, λίγους μήνες πριν, κάποιοι πολίτες τολμούσαν να υπερασπιστούν τα πεπραγμένα των κυβερνήσεων της περιόδου 2010 – 2014, θα εισέπρατταν τη χλεύη και την απαξίωση της πλειοψηφίας που, παρά τη μερική ή γενική απογοήτευση από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, εξακολουθούσε να πιστεύει στη φερεγγυότητα και κυρίως στην ηθική υπεροχή της κυβέρνησης.

Επισημαίνω ότι, μετά τα πρώτα δείγματα «αριστερής» κυβερνητικής γραφής, οι πολίτες, όντες επιφυλακτικοί  και αποδεχόμενοι ίσως την εκλογική τους αστοχία, διατύπωναν παρά ταύτα την άποψη ότι τελικά «όλοι είναι ίδιοι αλλά σε κάθε περίπτωση οι σημερινοί κυβερνώντες είναι προτιμότεροι από τους διεφθαρμένους της προηγούμενης περιόδου».

Σήμερα όμως υπάρχει πλέον ένα μεγάλο μέρος πολιτών που απομακρύνονται ταχύτατα ακόμη και από το κλασσικό «όλοι ίδιοι είναι». Δεν είναι λίγοι αυτοί που ευθέως πλέον απαντούν ότι  «ναι, οι προηγούμενοι ήταν καλύτεροι».

Δεν είναι εφικτό, στο πλαίσιο ενός σχολιασμού, να αναζητηθεί το σύνολο των αιτιών για αυτή τη μεταστροφή στην κρίση των πολιτών.

Πάντως σε μια πιθανή συζήτηση , πέραν των αμιγώς οικονομικών κριτηρίων με τα οποία ένας πολίτης αξιολογεί τη κυβερνητική πολιτική, πέραν δηλαδή της απογραφής των νέων εισοδηματικών του δεδομένων, όπως αυτά προέκυψαν από τις αποφάσεις των κυβερνώντων, αυτό το κριτήριο που φαίνεται να κερδίζει έδαφος, έως και να υπερφαλαγγίζει το οικονομικό, είναι η στάση του σημερινού μορφώματος εξουσίας από ηθική και αισθητική άποψη….

Είναι σχεδόν καθημερινό το γεγονός της εμφάνισης διάφορων «προσωπικοτήτων» της κυβερνητικής πλευράς , είτε με τη μορφή πολιτικών εκπροσώπων ή συνεργατών είτε με τη μορφή ομάδων συμφερόντων (αυτές που ο λαός σοφά αποκαλεί κολλητούς και κουμπάρους) που προσβάλλουν τη νοημοσύνη, την ηθική και την αισθητική και του πιο ανεκτικού πολίτη.

Για δε τη μεγάλη πλειοψηφία τούτο είναι επιεικώς ανεπίτρεπτο όταν αυτή η ηθική κατάπτωση προέρχεται από την Αριστερά, έναν διαχρονικά  διαπρύσιο κήρυκα της πολιτικής αρετής, κατήγορο και τιμωρό της ανηθικότητας και υποκουλτούρας που παράγει το σύστημα και οι υπηρέτες του.

Θα έλεγα δε ότι κάποιοι εκεί στο κυβερνητικό κονκλάβιο, βλέποντας τις ραγδαίες εξελίξεις σχετικά με την εικόνα της κυβέρνησης, έχουν αποδυθεί σε μια προσπάθεια απόσυρσης όλων εκείνων που κατά καιρούς , εν είδη εθνικών γελωτοποιών, προκαλούν τη νοημοσύνη των Ελλήνων και το κοινό αίσθημα. 

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι, προς απογοήτευση βέβαια του φιλοθεάμονος κοινού,  γνωστοί και μη εξαιρετέοι τηλεαστέρες της κυβερνητικής πλειοψηφίας έχουν κατά πολύ αραιώσει την παρουσία τους στα κανάλια τελευταία…. Άλλοι πάλι, υψηλά ιστάμενοι και λαλίστατοι επαναστάτες κατά το παρελθόν, κρύβονται επιμελώς και «Σκουριά – ζουν» επικίνδυνα…

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι ότι και οι λεγόμενοι σοβαροί, προεξάρχοντος του στενού πυρήνα εξουσίας, προκαλούν πλέον είτε την οργή είτε τη θυμηδία των πολιτών.

Η πολιτεία Κατρούγκαλου αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα συμπεριφοράς μιας κωμικοτραγικής πολιτικής καρικατούρας που με τις αλλεπάλληλες κυνικές και κίβδηλες  δηλώσεις του έχει μετατραπεί σε κοινωνικό πτυελοδοχείο…

Έφτασε λοιπόν η στιγμή που το απαγορευμένο δια ροπάλου ερώτημα, αν δηλαδή οι προηγούμενοι (Γερμανοντυμένοι, δοσίλογοι, πουλημένοι, πράκτορες, φασίστες κλπ)  ήταν καλύτεροι, όχι απλά τίθεται επί τάπητος και χωρίς τον φόβο της «αριστερής κατακραυγής» αλλά παίρνει και θετική απάντηση !

Ναι, λένε πολλοί πολίτες, ήταν καλύτεροι ! Κρίση οργισμένων ; Άποψη απογοητευμένων ; Αδιέξοδο ; Μεταμέλεια ; Μήπως τελικά λογική θέση ; Όλα μαζί ;  Αυτό που μετράει είναι ότι οι μέχρι πρόσφατα πολιτικοί κατήγοροι γίνονται κατηγορούμενοι που μάταια προσπαθούν να μαζέψουν τα πολιτικά και ιδεολογικά σκύβαλα από τον πολιτικό, ιδεολογικό και ηθικό ερειπιώνα που οι ίδιοι δημιούργησαν….

.Κατώτεροι των περιστάσεων

Θλίψη. Πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς το νέο πολιτικό σόου με το γνωστό μενού της διαπλοκής που διεξήχθη στη Βουλή; Και πώς ο κόσμος να μην αισθάνεται εξοργισμένος για ένα πολιτικό σύστημα που βουλιάζει στον αυτισμό του;

Απ' όλα τα κόμματα κι όχι από ένα. Απ' όλους τους πολιτικούς αρχηγούς με πρώτο βεβαίως έναν τρεμάμενο πρωθυπουργό ο οποίος χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του και αντιδρά με νευρικότητα, σπασμωδικά και με πλήρη απώλεια της ψυχραιμίας που μέχρι πρότινος τον χαρακτήριζε.

Τι ακούσαμε στη Βουλή: Οι πιο γνωστές λέξεις ήταν: Διαπλοκή, Siemens, Παπασταύρου, Μουσάς, τράπεζα Αττικής, Καλογρίτσας, Ψυχάρης, Μπόμπολας, Μυτιληναίος και όλα όσα έχουν ακουστεί χιλιάδες φορές στο κοινοβούλιο, κάθε φορά που ο ένας ή ο άλλος αντίπαλος είναι στριμωγμένος.

Σίγουρα ελάχιστος κόσμος παρακολούθησε μια ακόμη πολιτική σκιαμαχία που αφενός ρίχνει ακόμη περισσότερο το επίπεδο του διαλόγου και του πολιτικού προσωπικού και αφετέρου βάζει σε κίνδυνο τη χώρα καθώς τη διχάζει ακόμη περισσότερο.

Υπάρχει, ωστόσο, κι ένα ακόμη πολύ σημαντικό ζήτημα. Το γεγονός ότι μείζονα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας ρίχνονται στην άκρη, κάτω από το χαλάκι μόνο και μόνο για να παίζουν οι πολιτικοί αρχηγοί με τα παιχνιδάκια τους, τα ίδια γνωστά «τουβλάκια» με τα οποία κτίζεται ένα έθνος σπασμένο στα δύο, μια πατρίδα που δεν θα βγει ποτέ από την κρίση γιατί οι πολιτικοί ταγοί είναι κατώτεροι των περιστάσεων.

Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση οδηγήθηκε σε ένα ακόμη Βατερλό στις διαπραγματεύσεις. Όταν οι συνταξιούχοι ψεκάζονται στους δρόμους και κάθε Τετάρτη πέφτει ξύλο για να μη γίνουν πλειστηριασμοί από εκείνους που φώναζαν «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη».

Όταν το Μέγαρο Μαξίμου μόλις σήμερα περικυκλώθηκε από εργαζόμενους καναλιών που ο Παππάς και οι παπατζήδες του θα ρίξουν «μαύρο». Την ίδια στιγμή που γίνεται χαμός με το προσφυγικό ενώ οι Τούρκοι ετοιμάζονται να δημιουργήσουν τετελεσμένα στο Αιγαίο τι κάνει η κυβέρνηση; Μια σοβαρή κυβέρνηση θα καλούσε προ ημερησίας διάταξη στη Βουλή, για να καλέσει σε συστράτευση. Και μια αντιπολίτευση θα την αποδεχόταν, όχι για να ταυτιστεί με τη χειρότερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης. Αλλά για να την αποκαλύψει στα μάτια του ελληνικού λαού και να συμβάλει στην επίλυση των σημαντικών αυτών προβλημάτων.

Όμως, τι είδαμε ξανά; Ξαναζεσταμένο φαγητό που ξεχώρισε ο εκνευρισμός του Τσίπρα και οι προσωπικές επιθέσεις στον Μητσοτάκη και η... χαλαρότητα του αρχηγού της ΝΔ που όμως, δεν απάντησε σε κρίσιμα ερωτήματα για υποθέσεις που και ο ίδιος έχει ευθύνες.

Και από τους δυο κανένα ίχνος αυτοκριτικής. Καμιά προσπάθεια να δώσουν στον ελληνικό λαό να καταλάβει ότι η χώρα αυτή χρειάζεται restart και όχι να παραμένει παγωμένη στα ίδια και στα ίδια. Πόσες φορές θα ακούσουμε για λίστες και φοροδιαφυγή; Πόσες φορές θα ακούσουμε για τη Siemens όταν ο κύριος Τσίπρας είναι αυτός που δεν τολμά να αλλάξει ακόμη και τον συμβιβασμό με τους Γερμανούς αν και τον καταγγέλλει; Πόσες φορές θα μας πουν ο ένας για τις καταλήψεις και ο άλλος για τη σχέση του με οικογένειες και βαρονίες;

Ας το πάρουμε κάποια στιγμή απόφαση εμείς ως λαός και αυτοί ως πολιτικοί. Εμείς τους επιλέγουμε να μας ταλαιπωρούν τα μάτια και τα αυτιά σε τέτοιου είδους συνεδριάσεις στη Βουλή. Κι αυτοί είναι άξιοι... εκπρόσωποί μας. Τέτοιους θέλουμε και τέτοιους έχουμε. Σάρκες εκ της σαρκός μας είναι δυστυχώς.

Εν κατακλείδει, από αυτό το σόου μένει το «δυο γάϊδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα». Ο αχυρώνας είναι η διαπλοκή που πάντα θα υπάρχει όσο στη χώρα θα συνεχίζουμε να βλέπουμε το δέντρο και να χάνουμε το δάσος. Από τη μικρή διαπλοκή, την καθημερινή που κάνουμε ότι ξεχνούμε μέχρι τη μεγαλύτερη, της πολιτικής που ενώ την καταδικάζουμε στο τέλος πάμε στην κάλπη και την «εξαγνίζουμε».

Μπορεί να φταίμε κι εμείς για όλο αυτό το μεταπολιτευτικό έκτρωμα, όμως, κάποια στιγμή θα πρέπει να αποφασίσουν και οι πολιτικοί αν θα είναι πατριώτες ή αν θα είναι παρτάκηδες. Ο ένας να υπερασπίζεται με σθένος την καρεκλίτσα του κι ο άλλος να τρέχει να του την αρπάξει.