.Η φάση της σήψης

Ενας έμπειρος πολιτικός (από τους τελευταίους που εξακολουθούν να λένε «η Ελλάς», αντί του καθιερωμένου πλέον «η Ελλάδα»...) έλεγε τις προάλλες σε κύκλο φίλων του, έπειτα από μια επισκόπηση της επικαιρότητας, ότι «η Ελλάς δεν διαλύεται· η Ελλάς σαπίζει και αυτό είναι χειρότερο». Παρακολουθώντας, όπως όλοι, την εξέλιξη της «υπόθεσής μας» στην Ειδομένη, αναρωτιέμαι μήπως έχουμε πράγματι περάσει στην επόμενη φάση της παρακμής. Τη διάλυση τη ζήσαμε και τη ζούμε.

 Αφότου κόπηκε η χρηματοδότηση της κατανάλωσης με δάνεια, τη ζούμε στον κατακερματισμό της κοινωνίας σε μικρά και μεγάλα συμφέροντα, που το καθένα τους μάχεται για τα δικά του προνόμια εις βάρος των υπολοίπων. Μήπως η πρωτοφανής πολιτική, κρατική, οργανωτική παραλυσία που παρατηρούμε τόσο καιρό στην Ειδομένη είναι η φάση της σήψης στην οποία περάσαμε;

Η απραξία κυβέρνησης και κράτους στο ζήτημα της Ειδομένης είναι τόσο πρόδηλη και οι συνέπειές της τόσο σοβαρές, ώστε είναι αναγκαίο να προσπαθήσουμε να το εξηγήσουμε όσο είναι δυνατόν. Πρόκειται είτε για πολιτική τακτική πίεσης προς την Ευρώπη, που ξέφυγε από τον έλεγχό τους, είτε για την παλιά καλή ανικανότητα. Πιθανότερο, δε, θεωρώ να είναι και τα δύο. 

Ακόμη και αν δεν αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση ότι ένα ανεξέλεγκτο πλήθος στα σύνορα της χώρας θέτει, δυνάμει, ένα ζήτημα ασφαλείας για την ίδια τη χώρα, τουλάχιστον για την ανθρωπιστική διάσταση του θέματος και μόνον, η συγκεκριμένη κυβέρνηση όφειλε να έχει κάνει κάτι ουσιαστικό για τους ανθρώπους αυτούς. 

Δεν έκανε τίποτε, όμως· και το αποδεικνύει η εισβολή των 1.500 προσφύγων-μεταναστών στο έδαφος της ΠΓΔΜ τη Δευτέρα. Αλληλέγγυοι, δικαιωματιστές, περίεργες ΜΚΟ και διάφοροι άλλοι γραφικοί εξακολουθούν να δρουν ανενόχλητοι και (ως γνήσιοι Αριστεροί) να χρησιμοποιούν την ανθρώπινη δυστυχία για να επιβάλουν τις ιδεοληψίες τους.

Προκαλεί απορία, επίσης, γιατί καταβάλλονται προσπάθειες ώστε ο Στρατός να κρατηθεί στο περιθώριο αυτής της κρίσης. Περίεργο δεν είναι; Για την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών αναγκών, ο μοναδικός μηχανισμός του κράτους, ο οποίος (στα χαρτιά τουλάχιστον...) μπορεί να δουλέψει χωρίς ωράριο και με προσήλωση στον στόχο είναι ο Στρατός. Τι εμποδίζει την κυβέρνηση να τον χρησιμοποιήσει; Ιδεολογικά θέματα, που την εμποδίζουν επίσης να εξωπετάξει τους αλληλέγγυους από την Ειδομένη; Ο φόβος μήπως αποκαλυφθεί η γύμνια του «Στρατού της Ελλάδος φρουρού» και καταρρεύσει ο μύθος του;

Πάντως, η ανικανότητα είναι ορατή σε όλους: η κυβέρνηση που δεν μπορούσε να υπερασπίσει τα θαλάσσια σύνορα της χώρας (αναρωτιόταν κιόλας αν υπάρχουν στ’ αλήθεια...), τώρα αδυνατεί να υπερασπισθεί και τα χερσαία σύνορα της χώρας. Γι’ αυτό και δεν εκπλήσσει ιδιαιτέρως ότι η ανικανότητα ομολογείται πια ευθέως από την κυβέρνηση. «Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο» δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός, Γ. Μουζάλας (ένας έντιμος ερασιτέχνης) και, γι’ αυτό, εμείς δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτε, κατέληξε. 

Μια απάντηση στον υπουργό θα ήταν ότι θα μπορούσαμε τουλάχιστον να μην είχαμε μπλέξει με το μεταναστευτικό και τις σχέσεις με την ΠΓΔΜ, όπως τα καταφέραμε με τα ελληνοτουρκικά, τις νατοϊκές εκκρεμότητες και το Κυπριακό, τα οποία ήδη ενεπλάκησαν.

Το μεταναστευτικό είναι το μόνο θέμα που μπορεί να αποδυναμώσει ταχύτατα την κυβέρνηση και να τη ρίξει. Η μετακίνηση μεγάλων ομάδων πληθυσμού και η απότομη αλλαγή των κοινωνικών δομών που μπορεί να επιφέρει δεν θα γίνει δεκτή από τον κόσμο με την απάθεια του υπουργείου Εθνικής Αμύνης ή τη μοιρολατρία του Γ. Μουζάλα. 

Οι Ελληνες είναι μεν οι νομπελίστες της καρδιάς τους, για την καλοσύνη τους, αλλά δεν είναι κορόιδα εφόσον το θέμα αφορά τη βολή τους. Και τυχόν αντίδραση ανεπιθύμητης μορφής δεν είναι θέμα λανθάνοντος ρατσισμού· οι περισσότεροι θα το αντιλαμβάνονται ως θέμα υπεράσπισης ζωτικού χώρου, όπως λ.χ. αν αύριο η κυβέρνηση επιτάξει ένα δωμάτιο στο σπίτι σου για να φιλοξενηθεί κάποιος άγνωστος. Μια τέτοια αντίδραση θα την εισπράξει, ώς ένα βαθμό, η Χρυσή Αυγή· θα την πληρώσει όμως πολύ ακριβότερα η κυβέρνηση.

Δεν αμφιβάλλω ότι στην κυβέρνηση είχαν πάντα συνείδηση αυτού του κινδύνου και ότι η τακτική της σιωπηρής προώθησης προσφύγων και μεταναστών προς Βορράν αποσκοπούσε στην αντιμετώπισή του. Ηταν ο πιο απλός και πατροπαράδοτος τρόπος για τη λύση ενός προβλήματος: το πασάρεις ευσχήμως στον επόμενο και κάνεις ότι δεν ξέρεις. Ομως, η επιδείνωση στο ευρωπαϊκό επίπεδο, διοικητικές αγκυλώσεις στο εσωτερικό εξαιτίας ιδεολογικών προτεραιοτήτων και, βεβαίως, η αβελτηρία ανεπάγγελτων και ανεπρόκοπων ανθρώπων έδωσαν στην κρίση διαστάσεις εκτός ελέγχου.

Η μόνη δυνατότητα για την κυβέρνηση, αν θέλει να εκμεταλλευθεί το χάος που προκάλεσε, είναι να αποδώσει τις ευθύνες σε ξένες (ευρωπαϊκές και μη) δυνάμεις που δεν μας υπολογίζουν. Το σύμπλεγμα της εθνικής κατωτερότητας και η απειλή της ρήξης με την Ευρώπη είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να κρατήσει τις ψήφους της μεταλλαγμένης πασοκαρίας. Προς τα εκεί πορεύεται η κυβέρνηση, είτε σχεδιάζει επιθετικά είτε αμυντικά τις επόμενες κινήσεις της. Φαίνεται αυτό στην επίσημη ρητορική της. 

Ο πρωθυπουργός κρύβεται πίσω από τον λαό: «Η κυβέρνηση και ο λαός, που έδωσε από το υστέρημα του, προσπαθούν να παράσχουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες», δήλωσε χθες. Το κράτος, όμως, τι κάνει; Δεν μας είπε, ούτε και χρειαζόταν όμως ―όσοι έχουν μάτια βλέπουν. Επίσης, κάποιοι άλλοι φταίνε για το κατάντημα στην Ειδομένη: «Αυτοί που έκλεισαν τον βαλκανικό διάδρομο δεν θα τον ξανανοίξουν», είπε απευθυνόμενος σε πρόσφυγες και μετανάστες. 

Ποιοι είναι αυτοί; Πάντως δεν είμαστε εμείς. Αυτό λέει, χωρίς να εξηγεί ο ίδιος τι ρόλο είχε στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο; Κατάλαβε τι συμφωνήθηκε και το έκρυψε ή δεν πήρε χαμπάρι; Φαίνεται, τέλος, στην υστερική αντίδραση της κυβέρνησης για την έκτακτη επίσκεψη Μητσοτάκη χθες στην Ειδομένη. Εν ολίγοις, το μεταναστευτικό μπορεί να είναι αιτία της πτώσης της, αλλά υπό προϋποθέσεις και το στήριγμά της. Ιδωμεν...

Ιδέα!

Αφού επικρατεί τέτοια σύγχυση σχετικά με την απόφαση του προηγούμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και δεν ξέρουμε τι ακριβώς κατάλαβε ο Ελληνας πρωθυπουργός, γιατί να μην εισαγάγουν στην Ευρώπη τον θεσμό της σύντομης γραπτής εξέτασης των συμμετεχόντων μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του συμβουλίου; Δεν λέω για τίποτε χρονοβόρο. Ενα απλό multiple choice περί τα βασικά. Λ.χ. «Τι αποφασίσαμε για τον διάδρομο των δυτικών Βαλκανίων; α) Κλείνει. β) Μένει ανοικτός. γ) Δεν ξέρω». Θα βοηθούσε πολύ...

  ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ

.Τα tweets του μίσους

Αυτό που συμβαίνει στο Twitter και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πρωτοφανές. Ο δημόσιος διάλογος έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά πολέμου, ολοκληρωτικού μάλιστα. Με βρισιές, αφορισμούς και απειλές κονταροχτυπιούνται διαφορετικές απόψεις. Σε αυτόν τον πόλεμο δεν υπάρχει έλεος.

 Οποιος τυγχάνει να έχει μετριοπαθείς απόψεις και να μη φανατίζεται απλώς εξαφανίζεται. Ξαφνικά βλέπεις ανθρώπους που είναι κατά τεκμήριο ψύχραιμοι και σοβαροί να «απασφαλίζουν», να χάνουν τη νηφαλιότητα και μαζί τη σοβαρότητά τους. «Ξεφτίλες» γράφει ο ένας, «προδότες» απαντάει ο άλλος. Εχεις την αίσθηση ότι κάποιο άνθρωποι ξυπνούν, πίνουν καφέ και μετά γράφουν ένα «άντε στον διάολο» στον ιδεολογικό τους αντίπαλο...

Διεθνείς μελέτες άλλωστε έχουν δείξει ότι λειτουργεί και ένα ιδιότυπο bullying. Οι ακραίοι και φανατικοί επιτίθενται σε όποιον δεν ταυτίζεται μαζί τους. Σιγά σιγά οι άνθρωποι χαμηλού προφίλ αποτραβιούνται στο καβούκι τους και παραδίδουν το Διαδίκτυο στους ακραίους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, στους γραφικούς ή και παλαβούς.

Το φαινόμενο αυτό προξενεί πολύ μεγάλη ζημιά. Στην Ελλάδα η μπάλα χάθηκε νωρίς, γιατί η πρώτη άνθηση των social media συνέπεσε με τη μεγάλη οικονομική κρίση. Ενα κομμάτι της κοινωνίας διοχέτευσε εκεί την οργή της, καθώς ένιωθε να χάνει τα κεκτημένα και αυτονόητα δεκαετιών. Θεσμοί, πρότυπα, παραδοσιακά κόμματα αποκαθηλώθηκαν ραγδαία. 

Οι περίφημες θεωρίες συνωμοσίας, σύμφωνα με τις οποίες δεν υπήρχε κρίση χρέους, ότι μας δάνεισαν γιατί ήθελαν τα πετρέλαια στο Αιγαίο και άλλα πολλά, μετατράπηκαν σε ευαγγέλιο μέσα από το Διαδίκτυο. «Το διάβασα στο Ιντερνετ», ήταν η κλασική επωδός στις συζητήσεις του ελληνικού καφενείου.

Δεν είναι όμως μόνο ελληνικό το φαινόμενο. Στη Γερμανία όλο και περισσότεροι αναλυτές συνδέουν τη μεγάλη αντίδραση στο προσφυγικό με τα social media. Στην Αμερική η υποψηφιότητα Τραμπ και η απήχησή της οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στο ότι ο θυμός του οργισμένου λευκού πληθυσμού καλλιεργήθηκε και εκφράσθηκε στην ίδια σφαίρα. Λίγη σημασία έχει τι γράφουν οι New York Times ή τι λέει το ABC. Οσο διαψεύδουν τον Τραμπ και τους ισχυρισμούς του, τόσο ανεβαίνει σε δημοτικότητα.

Το παγκόσμιο φαινόμενο το ζούμε εδώ στην Ελλάδα στην πιο χυδαία εκδοχή του. Εχει ήδη χυθεί πολλή βενζίνη στο πάτωμα σε αυτή την κοινωνία που έχει ταλαιπωρηθεί πολύ και είναι ευάλωτη στην υπερβολή, στο πάθος, ακόμη και στο μίσος. Κανείς δεν κερδίζει από τον φαύλο κύκλο της ρητορικής βίας. 

Δεν κέρδισαν οι ακραία αντιμνημονιακοί της Ν.Δ., δεν θα κερδίσουν στο τέλος και οι σημερινοί φιλοκυβερνητικοί οπαδοί της τυφλής αντιπαράθεσης, ούτε όσοι τους μιμούνται «απέναντι». Γιατί, το ξαναλέμε, το τέρας του λαϊκισμού όσο το ταΐζεις με tweets μίσους τόσο ξεσαλώνει και θέλει και άλλα, πιο ακραία και πιο χυδαία, για να χορτάσει...  

ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ