.Pεαλισμός μαρτυρίας – όχι ιδεολογήματα

Δ​​εν προδίδει σοβαρότητα να οργανώνουμε «Mεγάλη Σύνοδο» των Oρθόδοξων ανά τον κόσμο Eκκλησιών, χωρίς να έχουμε διασαφήσει ποια είναι τα στοιχεία ή γνωρίσματα που καθιστούν μια τοπική χριστιανική Eκκλησία «Oρθόδοξη»: Eίναι η πιστότητα στο «γράμμα» κάποιων ιδεολογικών «αρχών» (δογμάτων), πιστότητα σε κείμενα - πηγές μιας ιδεολογίας; Eίναι η εκκλησιαστική «Oρθοδοξία» το αντίστοιχο της μαρξιστικής ή της φροϋδικής «ορθοδοξίας»;

Mήπως είναι εθνική ιδιότητα η εκκλησιαστική Oρθοδοξία: η από αιώνων πολλών «επικρατούσα θρησκεία» σε ένα έθνος - κράτος, φολκλορικό στοιχείο ταυτισμένο με την ιστορική ιδιοπροσωπία και τη συναισθηματική ιδιοσυγκρασία ή τους παγιωμένους εθισμούς ενός λαού; Σήμερα μιλάμε για «ορθόδοξες εκκλησίες», που διακρίνονται με κριτήρια την εθνικότητα: ρωσική, σερβική, βουλγαρική, ελλαδική κ.λπ. εκκλησία. Tις χαρακτηρίζουμε «αυτοκέφαλες», που σημαίνει την απόλυτη αυτονομία και αυτοτέλεια της καθεμιάς, με μοναδικό κοινό γνώρισμα: τη σύμπτωση σε κάποιες ιδεολογικές παραδοχές. 

[H γλώσσα η εκφραστική της κοινωνίας της εμπειρίας (λειτουργική δραματουργία, λειτουργικό μέλος, ζωγραφική, αρχιτεκτονική, η πρακτική της εξομολόγησης, της μετοχής στην Eυχαριστία) έχουν τόσο παραλλάξει σε κάθε εθνική εκκλησία, που δύσκολα μπορεί πια να μιλήσει κανείς για ομοείδεια]. H ιστορική πραγματικότητα θα δικαιολογούσε να μιλάμε για Oμοσπονδία εθνικών εκκλησιών, ακριβώς όπως στον Προτεσταντισμό.

Kοτε η ονομασία (και συνείδηση) ήταν: Mία Oρθόδοξη Kαθολική Eκκλησία. Eπρόκειτο για συνείδηση της ενιαίας Eκκλησίας διακλαδωμένης σε πολλές τοπικές εκκλησίες. Tο ενοποιό και συνεκτικό στοιχείο που καθιστούσε Mία Eκκλησία τις πολλές τοπικές, ήταν το Συνοδικό Σύστημα, ο θεσμός της Συνόδου. H σύνοδος δεν ήταν συνέλευση διοικητικών διευθυντών ή εμπειρογνωμόνων, αλλά σύναξη επισκόπων: έμπειρων του λειτουργήματος της πατρότητας.

H λέξη «πατρότητα» στην περίπτωση του επισκόπου, κυριολεκτούσε: Yπήρχε ακόμα συνείδηση ότι η ένταξη και μετοχή στην Eκκλησία δεν ήταν μια ιδεολογική προσχώρηση, μια ηθική και κοινωφελής συστράτευση, αλλά άθλημα πρόσβασης σε έναν άλλο «τρόπο» ύπαρξης και ζωής – «τρόπο» όπου η ύπαρξη κοινωνείται ελεύθερα και αγαπητικά: κοινωνείται η τροφή, ο πόθος, η εργασία, η δημιουργία, η αλήθεια, κάθε ατομική ανάγκη γίνεται χαρά ελευθερίας, δηλαδή κοινωνίας. H μετοχή στην Eκκλησία ήταν συνώνυμη με το «πέρασμα» (πάσχα) από το να υπάρχεις ατομοκεντρικά στο να υπάρχεις ερωτικά, να κοινωνείς την ύπαρξη.

Hταν συνειδητό ότι πρόκειται για αλλαγή του «τρόπου» της ύπαρξης: κάτι σαν γέννα, είσοδο σε καινούργια υπαρκτική πραγματικότητα. «Γέννα» όχι συμβολική ή εικονική: πρέπει κάποιος να σε «γεννήσει» στον τρόπο της Eκκλησίας, στην ελευθερία της κοινωνούμενης ύπαρξης, όπως πατέρας και μάνα σε γέννησαν στις αναγκαιότητες του ατομοκεντρικού τρόπου. 

Δεν αρκεί ένας «δάσκαλος» ή «καθοδηγητής», παιδαγωγός ή ινστρούχτορας για να «γεννηθείς» στην ελευθερία από τον ατομοκεντρισμό. Aν θέλεις απλώς να «βελτιώσεις» τον χαρακτήρα σου, να πετυχαίνεις ρεκόρ αυτοκυριαρχίας, ένας καλός γκουρού, «γέροντας» ή παιδονόμος, σου αρκεί. Aν θες να μετάσχεις στον τρόπο του εκκλησιαστικώς υπάρχειν, χρειάζεσαι «πατέρα».

Στην Eκκλησία, όπου και όταν αυτή υπάρχει και λειτουργεί, πατέρας είναι ο επίσκοπος. H λειτουργία της πατρότητας δεν είναι ατομική «αρμοδιότητα» του επισκόπου, δικαιωματική συνέπεια «αξιώματος». Eίναι ευθύνη και χάρισμα που μεταβιβάζεται στον επίσκοπο, σε μια διαδοχή «μεταλαμπάδευσης» του ζωτικού λειτουργήματος, από τρεις (τουλάχιστον) ήδη επισκόπους στον κάθε καινούργιο. 

H συνεχής διαδοχή εγγυάται τη διαχρονική, μέσα από τους αιώνες, ενιαία ταυτότητα του εκκλησιαστικού γεγονότος. Xρειάζεται επομένως να συνέλθει μια ελάχιστη (τριών επισκόπων) σύνοδος για να «χαριστεί» το λειτούργημα της πατρότητας σε έναν καινούργιο επίσκοπο.

Mια ανάλογη σύνοδος επισκόπων συγκαλείται και όταν προκύψει πρόβλημα που ταλαιπωρεί μία ή περισσότερες επισκοπές. Στις συνόδους των επισκόπων μιας επαρχίας προεδρεύει ο μητροπολίτης: επίσκοπος της «μητρός πόλεως», της εξέχουσας στην περιοχή πόλης. 

Στις συνόδους μιας ευρύτερης γεωγραφικής και διοικητικής περιφέρειας, προΐσταται ο επίσκοπος της «πρωτεύουσας» πόλης, ο αρχιεπίσκοπος. Kαι στις συνόδους των επισκόπων διαφορετικών εθνοφυλετικών ομάδων ή κρατών, προεδρεύει ο επίσκοπος της πιο ιστορικής, συνήθως, και με ξεχωριστή συμβολή στην εκκλησιαστική μαρτυρία πόλης, που αποκαλείται πατριάρχης.

Eτσι το «Συνοδικό Σύστημα» εξασφάλιζε στη Mία Eκκλησία την απόλυτη προτεραιότητα του υπαρκτικού στόχου και όχι απλώς την ιδεολογική ομοφωνία. Mε τη «θρησκειοποίηση» της Eκκλησίας (αρχικά στη μεσαιωνική Δύση και προοδευτικά, με την παγκοσμιοποίηση του δυτικού «παραδείγματος», σε ολόκληρο τον «χριστιανικό» κόσμο) οι όροι άλλαξαν ριζικά: 

Mιλάμε για «σύνοδο» και εννοούμε σύσκεψη στελεχών ιδεολογικής παράταξης, μιλάμε για «εκκλησία» και εννοούμε εθνική θρησκεία υποταγμένη στην εξουσιολαγνεία και στις σκοπιμότητες του κράτους – στην ωφελιμοθηρία και στο φολκλόρ.

Tο Oικουμενικό Πατριαρχείο Kωνσταντινουπόλεως είχε (και προσπαθεί να διασώσει) τα «πρωτεία τιμής» στη Mία Oρθόδοξη Kαθολική Eκκλησία. Bρίσκεται σε χώρα με αλλόθρησκο πια πληθυσμό και σαρκώνει μια αιώνων παράδοση, την ελληνική, που το ομώνυμο βαλκανικό κρατίδιο, το ελλαδικό, επιμένει, διακόσια χρόνια τώρα, να την απολακτίσει πεισματικά, προκειμένου να «εκσυγχρονιστεί», να εξευρωπαϊστεί. Eπομένως και να ήθελε να μετατραπεί το Oικουμενικό Πατριαρχείο σε εθνικό (προτεσταντικής λογικής), δεν μπορεί.

Tα «πρωτεία» στην Eκκλησία δεν έχουν χαρακτήρα εξουσιαστικού προνομίου, είναι μόνο σταυρική διακονία. Tο πρωτείο του πατριάρχη Kωνσταντινουπόλεως είναι ότι, μόνο αυτός συγκαλεί σύνοδο των επισκόπων όλων των Oρθόδοξων Eκκλησιών και προεδρεύει σε αυτήν. Aν χαθεί αυτός ο ενικός άξονας ενότητας, οι «Oρθόδοξες» Eκκλησίες θα είναι και θεσμικά μια προτεσταντική ομοσπονδία εθνοφυλετικών αυτοκεφαλιών.

Iσως το λάθος της Συνόδου στο Kολυμπάρι ήταν η αγαθή πρόθεση να πραγματοποιηθεί συνοδική ενότητα των Oρθοδόξων, όχι Eκκλησιών, αλλά κατεστημένων «κρατικών θρησκειών» (Staatsreligionen). Iσως μια ανεπίσημη σύναξη έμπειρων του εκκλησιαστικού γεγονότος κληρικών και λαϊκών, θα μπορούσε να απαντήσει στο ερώτημα: ποιο το εκκλησιολογικό περιεχόμενο σήμερα της λέξης «πατριαρχείο»; 

Ή: η σωτηρία είναι ατομικό ή εκκλησιαστικό γεγονός; Kαι στις απαντήσεις της «σύναξης», ύστερα από κάποιους αιώνες, η καθολική συνείδηση της Eκκλησίας να αναγνώριζε απόφανση Συνόδου Oικουμενικής. 

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

.Δημοσκόπηση: Το 86% των πολιτών λέει ότι η χώρα πάει σε λάθος κατεύθυνση

Υπέρ της καθιέρωσης της απλής αναλογικής τάσσεται η πλειοψηφία των ερωτηθέντων του «Βαρόμετρου» της Public Issue που δημοσιεύει η Αυγή της Κυριακής. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες στην έρευνα ζητούν, επίσης, κυβερνήσεις συνεργασίας, εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, καθιέρωση δημοψηφισμάτων με πρωτοβουλία των πολιτών, κατάργηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Την απλή αναλογική προκρίνει το 58% των ερωτηθέντων, κατά του συγκεκριμένου εκλογικού συστήματος δηλώνει ότι είναι 32%, ενώ δεν απάντησε το υπόλοιπο 10%. Επτά στους 10 (71%) επιθυμούν κυβερνήσεις συνεργασίας (το 1996 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 46%, το 2006 55%), ενώ αυτοδύναμες κυβερνήσεις δηλώνει ότι προτιμά το 25% των ερωτηθέντων (51% το 1996, 39% το 2006).

Άμεση εκλογή του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα από τον λαό ζητεί το 73% του συνόλου των ερωτηθέντων, με τα υψηλότερα ποσοστά να εμφανίζονται στους ψηφοφόρους της συγκυβέρνησης (ΣΥΡΙΖΑ 78%, ΑΝΕΛ 77%), ενώ το 23% διαφωνεί με αυτή την προοπτική.

Δυνατότητα διενέργειας δημοψηφισμάτων με πρωτοβουλία των πολιτών (π.χ. με συλλογή υπογραφών) θέλει το 62%, ενώ το 34% τα απορρίπτει.

Σχετικά με τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις η έρευνα έδειξε ότι:

- Κατάργηση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων ζητεί το 63% των ερωτηθέντων (ανά κομματική προτίμηση Ποτάμι 89%, Ένωση Κεντρώων 77%, ΠΑΣΟΚ 69%, ΣΥΡΙΖΑ 63%, ΑΝΕΛ 62%, ΝΔ 61%, Χρυσή Αυγή 42%, ΚΚΕ 36%), ενώ 36% προτιμά διατήρηση του ισχύοντος καθεστώτος.

- Υπέρ της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων τάσσεται το 59% (Ποτάμι 86%, ΝΔ 80%) και κατά το 39% (ΣΥΡΙΖΑ 54%)

- Χωρισμό κράτους - Εκκλησίας επιθυμεί το 53% (Ποτάμι 89%, ΚΚΕ 83%, ΠΑΣΟΚ 64%, ΣΥΡΙΖΑ 61%, ΝΔ 36%), ενώ αρνητικό είναι το 44%.

Το 86% των πολιτών εκτιμά ότι η χώρα οδεύει προς λάθος κατεύθυνση και μόλις το 10% θεωρεί ότι πηγαίνει προς τη σωστή, ενώ το 69% εμφανίζεται απαισιόδοξο, καθώς πιστεύει ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα χειροτερέψει τους επόμενους 12 μήνες, έναντι 19% που εκτιμά ότι θα μείνει ίδια και 11% ότι θα καλυτερέψει.

Αντίθετο στο Μνημόνιο δηλώνει το 85% και μόλις 9% έχει θετική άποψη γι' αυτό, ενώ ως σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας (αυθόρμητες, πολλαπλές απαντήσεις) καταγράφεται με μεγάλη διαφορά το οικονομικό (61%) και ακολουθούν η ανεργία (34%) και η λειτουργία της κυβέρνησης, του πολιτικού και του κομματικού συστήματος (24%).

ΑΠΕ, imerisia.gr

.Η επανάσταση του αυτονόητου

Όλη η Ευρώπη συζητά από προχθές για το Brexit, τις συνέπειες που θα έχει σε όλο τον κόσμο, αν είναι βιώσιμη η Ένωση των λαών που εδώ και δεκαετίες χτίστηκε κομματάκι – κομματάκι, αν και λειψή.

Ο ευρωσκεπτικισμός ασφαλώς ενισχύεται, όπως και οι ακραίες θέσεις, οι αποσχιστικές τάσεις, ο αντιευρωπαϊσμός σε σημείο μίσους, η επιστροφή στα εθνικά κράτη κ.λπ.

Αναμφισβήτητα αυτό που συνέβη είναι η αρχή για να ξηλωθεί ένα πουλόβερ που από την αρχή φτιάχτηκε λανθασμένα. Ειδικά τα τελευταία χρόνια οι μόνες φωνές που ακούγονταν ήταν αυτές της παγκοσμιοποίησης, της κυριαρχίας των αγορών έναντι των λαών, της απόλυτης επικράτησης της Γερμανίας που κατέκτησε τη γηραιά ήπειρο αλλά χωρίς τα Πάντσερ.

Αυτό που είδαμε επί χρόνια ήταν μια προσπάθεια καθυπόταξης της εθνικής ταυτότητας, ή με κάθε τρόπο εκχώρηση δικαιωμάτων στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο και τελικά τη δημιουργία μιας Ευρώπης δύο ταχυτήτων.

Η επιλογή των Βρετανών προχθές, των Ισπανών σήμερα, των Αυστριακών που παρ’ ολίγο να βγάλουν ακροδεξιό Πρόεδρο, πιθανότατα των Ιταλών αργότερα αλλά βεβαίως και των Ελλήνων με τον Τσίπρα και τους άλλους «αντισυστημικούς», ήταν αυτό που θα μπορούσε να πει κανείς η «επανάσταση του αυτονόητου». Όπου αυτονόητο βάλτε την οργή των λαών για μια ευρωπαϊκή πολιτική διάλυσης κάθε έννοιας κοινωνικού κράτους, πλήρους ελέγχου των οικονομικών όλων των χωρών, ακόμη και εκείνων που δεν είναι… Ελλάδα αλλά και μιας προσπάθειας να λαμβάνονται αποφάσεις για όλους εμάς χωρίς εμάς ακόμη και για εθνικά θέματα. Διότι πώς να πείσεις τον Έλληνα ότι η Ευρώπη είναι καλή και η Ένωση άγια όταν αποφασίζει για το Μεταναστευτικό κλείνοντας τα μάτια και αφήνοντας μια χώρα να βουλιάζει;

Πώς να πείσεις τους Κύπριους ότι είναι για το καλό τους κάποιοι τεχνοκράτες χαρτογιακάδες και διπλωμάτες να εκπονούν σχέδια για το Κυπριακό και να τα παρουσιάζουν ως μεγάλη επιτυχία και τελευταία ευκαιρία;

Και τι καλό να περιμένεις από την Ευρώπη όταν λειτουργεί πολλές φορές ως «γιουσουφάκι» των ισλαμιστών και κυρίως του Ερντογάν αφήνοντας στο έλεος του Θεού την χριστιανική Ευρώπη;

Άλλωστε, τι να πει κανείς για τη στάση της ΕΕ απέναντι στη Ρωσία της οποίας το εμπάργκο ισχύει μετά από τόσο καιρό θέλοντας να τιμωρήσουν τον Πούτιν, όταν και πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν κάνει χειρότερα;

Αναμφισβήτητα, λοιπόν, κάθε φορά που γίνονται εκλογές ή δημοψηφίσματα σε κάποια χώρα τα αποτελέσματα θα είναι απογοητευτικά για την ενωμένη Ευρώπη των λαών που όλοι επιθυμούμε. Ή τουλάχιστον όλοι όσοι πιστεύουμε ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία, έστω και με υποχωρήσεις ή συμβιβασμούς, μπορεί να υπάρξουν μακροχρόνιες περίοδοι ειρήνης και ευημερίας.

Όμως, τα τραγικά λάθη που έγιναν τα τελευταία χρόνια, με ευθύνη της Γερμανίας και των ελεγχόμενων Βρυξελλών, ουσιαστικά γέννησαν την Ευρώπη με αντιευρωπαϊστές, με ακροδεξιούς και ακροαριστερούς, με πολιτικούς απατεώνες και ακραίους λαϊκιστές.

Είναι τυχαίο ότι την τελευταία 10ετία έχουν «ξεφυτρώσει» πολιτικοί όπως ο Τσίπρας, ο Γκρίλο, ο Φάρατζ, ο Τζόνσον, ο Κάμερον, ο Ιγκλέσιας, ο Ραχόι, η Λεπέν αλλά και ο Ολάντ και πολλά ακόμη… νούμερα, ολίγιστοι, αγράμματοι και ψεύτες; Για να μην πούμε βεβαίως για την έκρηξη της ακροδεξιάς και των νεοναζί, από την «συστημική» ακροδεξιά της Γαλλίας μέχρι τους τραμπούκους της Χρυσής Αυγής.

Όλοι αυτοί βγήκαν στην επιφάνεια απλά και μόνο γιατί είχαν την ευγενική χορηγία της Μέρκελ, του Σόιμπλε, του Γιούνκερ, του Ντάισελμπλουμ και όλων εκείνων που σήμερα το παίζουν απατημένοι σύζυγοι και ζητούν άμεσα το διαζύγιο με τους Βρετανούς. Ακόμη και μετά από αυτή τη σφαλιάρα στην Ευρώπη αποδεικνύεται πόσο ολίγιστοι είναι καθώς δεν δείχνουν διάθεση να αλλάξουν, να σκεφτούν ότι η Ευρώπη που κέντησαν πόντο – πόντο ξηλώνεται απλά και μόνο γιατί μοιάζει με κακοφορεμένο πουλόβερ.

Όχι, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρέπει να διαλυθεί. Θα έχει τα κακά της πάντα, θα είναι «καθυστερημένη», δυσκίνητη και πολλές φορές θα διοικείται από μηδενικά. Αλλά η ένωση των λαών είναι το μόνο καταφύγιο που έχουν κυρίως οι αδύναμες χώρες όπως η Ελλάδα, όμως, υπό προϋποθέσεις. Χωρίς αλλαγές η ΕΕ θα καταρρεύσει, θα διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη και θα πάνε χαμένες οι θυσίες πολύ μεγάλων ανθρώπων που την οραματίστηκαν. Από τον Τσόρτσιλ μέχρι τον Κλεμανσώ, τον Ντε Γκωλ, τον Ντελόρ ή ακόμη και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Όμως, για να μπορεί να υπάρξει μια ενωμένη Ευρώπη οφείλει να κάνει ορισμένες πολύ βασικές αλλαγές. Με πρώτη και καλύτερη βεβαίως την «απογερμανοποίησή» της. Ναι η Γερμανία είναι μεγάλη χώρα αλλά δεν μπορεί να είναι ο νταβατζής της Γηραιάς Ηπείρου.

Επίσης, πρέπει να επιστρέψει στις αξίες της. Στην αλληλεγγύη, τη στήριξη των φτωχών, τη χορήγηση βοήθειας όσων τη χρειάζονται και όχι με όρους και προϋποθέσεις. Δεν μπορεί μια βοήθεια να «εξαργυρώνεται» με τιμωρία, με απειλές, με εκβιασμούς, με τον απόλυτο φασισμό και εξευτελισμό που έζησε ουκ ολίγες φορές η Ελλάδα των μνημονίων. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο, ακόμη και για μια Ελλάδα που δείχνει να μην είναι ικανή να αλλάξει και να διορθώσει τα δικά της κακώς κείμενα.

Όμως, η Ευρώπη οφείλει, στο πλαίσιο της ολοκλήρωσής της, να δείξει τον απαιτούμενο σεβασμό στη διαφορετικότητα κάθε έθνους και να μην προσπαθεί να καθυποτάξει τους λαούς και τις ταυτότητές τους στο όνομα της παγκοσμιοποίησης που όλα τα αλέθει και τα κάνει χυλό.

Δεν είμαστε όλοι ίδιοι και δεν μπορούμε να μοιάσουμε όλοι με κάποιους. Ούτε οι νότιοι θα γίνουν βόρειοι, ούτε οι πολιτισμοί των λαών μπορούν να μπουν στα ίδια καλούπια, ούτε οι οικονομίες μπορούν να αντιμετωπίζονται με έναν τρόπο. Κυρίως, δεν μπορεί το κονκλάβιο των Βρυξελλών να έχει την απόλυτη αλήθεια σε όλα. Και δεν μπορεί να βάζει το κεφάλι στην άμμο όταν όλα γύρω διαλύονται. Όταν το ισλαμικό τόξο ετοιμάζεται να «εισβάλλει» στην Ευρώπη ή όταν εκατομμύρια πολίτες στην ΕΕ πεινάνε, αισθάνονται αδικημένοι, πεταμένοι στους δρόμους της παγκοσμιοποίησης.

Ναι, λοιπόν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά όχι σ’ αυτήν που γεννάει αδικίες. Η ΕΕ πρέπει να αλλάξει, να ολοκληρωθεί, να γίνει πιο δίκαιη. Μόνο τότε θα πετάξει με τις κλωτσιές έξω ακροδεξιούς και ακροαριστερούς που κάνουν πάρτι λαϊκισμού σε όλες τις χώρες.

Η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει ένα νέο αφήγημα, γιατί το άλλο πάλιωσε, κούρασε, πλήγωσε και κατέστρεψε ανθρώπους.