.Απόφαση Eurogroup: Πανηγύρια ή … για τα πανηγύρια;

Προσπαθώ να καταλήξω σε ένα ασφαλές συμπέρασμα, σχετικά με το εάν τελικά κατήγαμε άλλη μία περιφανή νίκη στο Eurogroup της 15^ης Ιουνίου, ή αν υπάρχει λάκκος στην κυβερνητική πανηγυρική φάβα και τίποτα το φοβερό δεν έχει συμβεί, όπως διατείνεται ο ίδιος ο πρωθυπουργός στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς, αλλά και στο Υπουργικό Συμβούλιο. 

Δυστυχώς, το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγω και μάλλον μετά βεβαιότητας, είναι πως οι κυβερνητικές θριαμβολογίες είναι μάλλον άνευ νοήματος και ο μοναδικός λόγος ύπαρξής τους είναι προκειμένου να μην τσαλακωθεί έτι περαιτέρω το ήδη διαλυμένο αφήγημά τους για έξοδο από το πρόγραμμα και στις αγορές, ελάφρυνση του χρέους και χρυσοποίκιλτες γραβάτες.

Τί πήραμε από αυτό το Eurogroup; Πήραμε, πράγματι, μία δόση 8,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 7,7 άμεσα και 800 εκατομμύρια το Σεπτέμβριο. Βέβαια, επειδή, σε κάθε ευκαιρία, η δυνατή αυτή διαπραγματευτική ομάδα δεν είναι δυνατόν να φύγει από ευρωπαϊκή διάσκεψη χωρίς κάποια υποχρέωση, για να εκταμιευθεί η πρώτη αυτή δόση, θα πρέπει να βρεθεί λύση στη δικαστική εμπλοκή των ξένων εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ. Δεν ξέρω αν θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε το γεγονός πως τα 6,9 δισεκατομμύρια από τα 7,7, δηλαδή περίπου το 90% των χρημάτων, θα πάνε στην αποπληρωμή του χρέους. Τα υπόλοιπα 800 εκατομμύρια θα πάνε σε υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους ιδιώτες, άσχετα εάν αποτελούν μία σταγόνα στον ωκεανό της στάσης δημοσίων πληρωμών. 

Επίσης, δεν ξέρω εάν θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τα χρήματα αυτά θα τα παίρναμε ούτως ή άλλως, μετά τις αιματηρές περικοπές στις συντάξεις, τη μείωση του αφορολογήτου και τη συμφωνία για πλεονάσματα 3,5% μέχρι το 2022, που ψηφίσαμε προ ημερών στο τέταρτο μνημόνιο. Τέλος, δεν ξέρω εάν θα πρέπει να αναφέρουμε την γνωστή, πια, αποστροφή Σόιμπλε πως αυτά είχαν αποφασιστεί εδώ και τρεις εβδομάδες, απλά η ελληνική κυβέρνηση ήθελε χρόνο, προκειμένου να το διαχειριστεί επικοινωνιακά. Τί ήταν εκείνο, όμως, που η κυβέρνηση ήθελε να διαχειριστεί επικοινωνιακά;

Ο πρωθυπουργός και πολλά επιτελικά στελέχη της διαπραγμάτευσης επένδυσαν σε φρούδες, όπως αποδείχθηκαν, ελπίδες για αυτό το Eurogroup, εναποθέτοντας πολλές εξ αυτών σε μία ενδεχόμενη εξεύρεση λύσης για το χρέος. Πήραμε άραγε μία τέτοια, όπως διατείνονται; 

Προφανώς και όχι. Και αρκεί μία προσεκτική ανάγνωση των συμπερασμάτων του Eurogroup, αλλά και των αντιδράσεων των «θεσμών». Κυριότερη αντίδραση που θα πρέπει να μας «ψυλλιάσει» είναι η εκ Φρανκφούρτης ορμώμενη και δη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία αναφέρει μετ’ επιτάσεως πως προκειμένου να εντάξει τα ελληνικά ομόλογα στο θρυλικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) απαιτείται μεγαλύτερη αποσαφήνιση των μέτρων για το χρέος. 

Τι σημαίνει αυτό; Δεν φτάνει μια γενικόλογη αναφορά, όπως εν προκειμένω. Χρειάζονται απτές ενέργειες. Τι άλλο σημαίνει; Ότι ο Μάριο Ντράγκι αποκλείεται να φέρει το θέμα στο Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας, όσο δεν έχει, όχι μονάχα ρητή δέσμευση για το χρέος, αλλά και ρητή δέσμευση του ΔΝΤ για συμμετοχή και χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος. 

Εν ολίγοις, με… «μισόλογα», αποκλείεται να καταστεί, έστω εκ των υστέρων, αυτό το Eurogroup το σκαλοπάτι που χρειαζόμασταν για να μπούμε στο QE και αργότερα να βγούμε στις αγορές, μήπως, τελικά, καταφέρουμε να επαναφέρουμε τη Χώρα σε τροχιά ανάπτυξης και εξόδου από το Μνημόνιο.

Πήραμε, όμως, την περιβόητη -γαλλική- ρήτρα ανάπτυξης, θα αντιτείνει κάποιος. Φούμαρα και πάλι: Απλά θα υπάρχει περιοδικός επανέλεγχος των ρυθμών ανάπτυξης, ώστε να αναπροσαρμόζονται οι απαιτήσεις. Επίσης, δεν γίνεται ουδεμία αναφορά στο τι θα γίνει μετά τον Αύγουστο του 2018, οπότε και, κατά το κυβερνητικό αφήγημα πάντα, θα βγούμε, δήθεν, από το Μνημόνιο! Μάλλον αυτός ήταν ο λόγος που η κυβέρνηση αυτή χρειαζόταν χρόνο. Έπρεπε να ωραιοποιήσει τις λέξεις, να βαφτίσει καταστάσεις και να «ξεχάσει» πάλι κάποιες από τις υποσχέσεις της.

Τελικά, το Eurogroup αυτό δεν ήταν κάτι παραπάνω από μία επικύρωση της εκταμίευσης της δόσης, που ούτως ή άλλως θα παίρναμε, μετά τις αιματηρές περικοπές του τετάρτου μνημονίου. Καμία συμφωνία για το χρέος. Είναι, συνεπώς, τουλάχιστον λυπηρό να βλέπεις τον ίδιο τον πρωθυπουργό να κάνει λόγο σε ένα ολόκληρο υπουργικό συμβούλιο για τον ερχομό της ανάπτυξης μετά την συγκεκριμένη απόφαση του Eurogroup.

 Και είναι επίσης λυπηρό να τον βλέπεις να παροτρύνει υπουργούς – πολέμιους της οιασδήποτε ιδιωτικής επένδυσης – να «τρέξουν» τις δήθεν ώριμες επενδύσεις. Ας σταματήσουν λοιπόν κάποιοι να βαφτίζουν το ψάρι κρέας και να πανηγυρίζουν. Είμαστε πάλι στο μηδέν εξ αιτίας τους.

.«Κούρεμα καταθέσεων» ή έξω από το ευρώ…!

Τώρα που κόπασαν οι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης – που όπως φαίνεται δεν έπεισαν κανένα – αρχίζει να βγαίνει η αλήθεια, για την οποία όμως, μιλάνε ελάχιστοι…

* Πρώτον, δεν είναι σαφές πότε θα πάρει η κυβέρνηση την επόμενη δόση.

Γιατί τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια εγκρίνουν με το ζόρι την τωρινή δόση, μια και η συμμετοχή του ΔΝΤ είναι «στον αέρα».

Και δεν πρόκειται να εγκρίνουν άλλη «δόση», αν δεν συμμετάσχει το ΔΝΤ κανονικά. Πράγμα που είναι δύσκολο να γίνει (όπως θα δούμε πιο κάτω). Συνεπώς τη δόση αυτή την πήρανε, αλλά επόμενη «δόση» δεν ξέρουν ΑΝ και ΠΟΤΕ θα πάρουν…

* Δεύτερον, η αβεβαιότητα για την επόμενη δόση, οδηγεί ουσιαστικά σε συνέχιση της στάσης πληρωμών από το δημόσιο. Γιατί όσο δεν ξέρει πότε θα της ξαναδώσουν χρήματα (ενώ οι υποχρεώσεις της σε τόκους τρέχουν κάθε μήνα), τόσο χρειάζεται «απόθεμα ασφαλείας» («καβάτζα»)…

Άρα πέρα από τα απολύτως απαραίτητα και τις «δεσμεύσεις» της, θα εξακολουθήσει να μαζεύει από παντού και δεν θα πληρώνει τίποτε…

* Τρίτον, η νέα έκθεση βιωσιμότητας του ΔΝΤ για το Ελληνικό χρέος, που έρχεται τις επόμενες δύο τρείς εβδομάδες, ΔΕΝ «κλείνει» το θέμα!

Ίσα-ισα τώρα το «ανοίγει»…

Το ΔΝΤ θεωρεί εφικτά τα πλεονάσματα 3,5% ως το 2022, όπως θεωρούσε εφικτά επί Σαμαρά τα πλεονάσματα 4,5%, που ήταν, έτσι κι αλλιώς, για τα έτη 2016-18! Κι ύστερα 3,5% ως το 2021…

Και το ΔΝΤ τότε δεν είχε κανένα πρόβλημα.

Τώρα όμως, έχει τεράστιο πρόβλημα…

Το τωρινό πρόβλημα του ΔΝΤ είναι πλέον μετά το 2022: Από κει και ύστερα επιμένει πως μπορούμε να έχουμε πλεονάσματα το πολύ 1,5% για όλα τα επόμενα χρόνια ως το 2060.

Κι όχι 2% ως το…2060, όπως υποθέτει η ανακοίνωση του Euroroup.

(Επί Σαμαρά κανείς δεν υπολόγιζε τι θα κάνει η Ελληνική οικονομία – και τι «πλεονάσματα» θα βγάζουμε μετά το 2022, γιατί εκείνη τη χρονιά το Χρέος μας προβλεπόταν να έχει γίνει απολύτως «βιώσιμο», στο 105% του ΑΕΠ! Τώρα προβλέπεται πως το 2022 θα είναι ακόμα πάνω από 170% του ΑΕΠ…)

Τι σημαίνει, όμως πλεονάσματα το πολύ 1,5% ως το 2060;

Σημαίνει, απλούστατα, πως ακόμα κι αν μας δώσουν οι Ευρωπαίοι τα υπόλοιπα μέτρα «ανακούφισης χρέους» που μας έχουν υποσχεθεί (επέκταση λήξεων, επέκταση περιόδου χάρητος, επιστροφή «υπερκερδών» από τα ομόλογα των Κεντρικών τραπεζών κλπ.) και πάλι στο χρέος μας ΔΕΝ θα γίνεται βιώσιμο.

Ούτε σε βάθος δεκαετιών…

Mε 1,5% πλεόνασμα μπορεί να συντηρηθεί μακροχρόνια ανάπτυξη 1,5%! (Κι όχι 1% το πολύ…).

Κι αυτό σημαίνει πως, με ταχύτερη ανάπτυξη, το έτος 2060 το χρέος μας θα είναι 91% του ΑΕΠ!

Για να πέσει στο 60% του ΑΕΠ - που είναι ο μακροχρόνιος στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης - πρέπει να κοπούν τώρα γύρω στα 48 δισεκατομμύρια σε σημερινή παρούσα αξία.

Και με κάποιες «προσαρμογές» (πρόσθετα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις ως το 2060 κλπ,) αυτό μπορεί να μειωθεί σήμερα σε κούρεμα 40 δισεκατομμυρίων.

Θα χρειαστεί, λοιπόν, να μας κόψουν γύρω στα 40 δισεκατομμύρια σε παρούσα αξία…

Κι αυτό ουσιαστικά προωθεί το ΔΝΤ: Ότι η Ελλάδα πέρα και πάνω από όλα τα άλλα που ετοιμάζονται να μας δώσουν οι Ευρωπαίοι δανειστές, θα χρειαστεί επιπρόσθετο κούρεμα γύρω στα 40 δισεκατομμύρια.

Αυτήν την απαίτηση ετοιμάζεται να εγείρει το ΔΝΤ στους Ευρωπαίους δανειστές από το φθινόπωρο (μετά τις γερμανικές εκλογές).

Και στο αίτημα αυτό είναι αντίθετοι πολλοί.

Σίγουρα, όχι μόνον οι Γερμανοί…

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούν, να αφήσουν το ΔΝΤ απ’ έξω. Γιατί τότε:

--πρώτον θα έχουν πρόβλημα σε πολλά ευρωπαϊκά κοινοβούλια να εγκρίνουν άλλη δόση στην Ελλάδα, και

--δεύτερον, δεν θα μπορεί να βγει η Ελλάδα στις αγορές!

Ποιος θα δανείσει μια χώρα, για την οποία το ΔΝΤ διακηρύσσει πως το χρέος της είναι ΜΗ βιώσιμο;

Επομένως, υπάρχουν δύο επιλογές για τους Ευρωπαίους:

--Είτε να «μοιράσουν» με την Ελλάδα το κούρεμα χρέους των 40 δισεκατομμυρίων μισό-μισό: Να μας κόψουν εκείνοι από τώρα 20 δισεκατομμύρια απ’ όσα τους χρωστάμε, αλλά να πληρώσει και η Ελλάδα άλλα τόσα, από κούρεμα καταθέσεων – για την ακρίβεια από «εφ’ άπαξ εισφορά» επί των καταθέσεων (όχι βέβαια από 100 χιλιάδες και πάνω, αλλά, ας πούμε, από 2 χιλιάδες και πάνω).

--Είτε να μας βγάλουν από το ευρώ («προσωρινά»), να μας κουρέψουν πολύ μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας, να μας δώσουν και μια πρόσθετη βοήθεια 50 δισεκατομμυρίων για να αντέξουμε τα πρώτα δύο χρόνια, ας πούμε…

Κι ύστερα να μας αφήσουν στην τύχη μας…

Με την πρώτη «λύση» η Ελλάδα θα έχει χάσει 20 δισεκατομμύρια καταθέσεις της μέσα σε ένα βράδυ.

Και με τη δεύτερη θα χάσει πάνω από τα μισά απ’ όλες τις «αξίες» (κινητά ακίνητα, μετρητά, αγοραστική δύναμη, καταθέσεις κλπ.), επίσης μέσα σε λίγα 24ωρα!

Χώρια που θα αναγκαστεί να έχει «δελτίο» για όλα τα εισαγόμενα (καύσιμα τρόφιμα, φάρμακα, ανταλλακτικά). Γενικά κατάρρευση.

--Την πρώτη «λύση» (κούρεμα καταθέσεων, έστω και κατά 20%) ΔΕΝ την αντέχει το πολιτικό σύστημα…

--Τη δεύτερη «λύση» (έξοδος από το ευρώ), δεν την αντέχει ούτε η κοινωνία ούτε η οικονομία ούτε η χώρα συνολικά…

Οι «λύσεις» αυτές, ωστόσο, βολεύουν τους Ευρωπαίους δανειστές: Γιατί και στις δύο καταργείται το λεγόμενο moral hazard, δηλαδή ο «κίνδυνος ηθικής βλάβης».

Τι θα πει moral hazard? O κίνδυνος ένα θετικό μέτρο υπέρ κάποιου να δημιουργήσει «προηγούμενο» που θα το καταχραστούν κάποιοι άλλοι στο μέλλον…

Να βρει δηλαδή «καταχρηστικούς μιμητές»…

Αυτός ήταν κύριος λόγος που οι Ευρωπαίοι δεν ήθελαν ως τώρα να ακούσουν για ονομαστικό «κούρεμα χρέους»!

Να μην βρει η Ελλάδα «μιμητές».

Να μην βρεθούν κι άλλα κράτη μέλη να πουν:

--«Κι εμείς δεν αντέχουμε το χρέος μας, πάρτε το στις πλάτες σας εσείς, κουρέψτε το για χάρη μας, κι ύστερα… ξανά-δανείστε μας»!

Και με τις δύο «λύσεις» δεν υπάρχει πια πρόβλημα moral hazard…

Μπορούν να μας κουρέψουν χρέος, αλλά δεν πρόκειται κανείς άλλος να θελήσει να «μιμηθεί» την Ελλάδα!

Γιατί και στις δύο περιπτώσεις, η Ελλάδα θα έχει πληρώσει τεράστιο κόστος.

Με την πρώτη «λύση» (κούρεμα καταθέσεων) απλώς δυσβάστακτο…

Με τη δεύτερη, εντελώς συντριπτικό.

Και στις δύο περιπτώσεις πολύ βαρύτερο απ’ όσο έχει πληρώσει ως τώρα…

(Γιατί υπάρχουν και κάποιοι που αναρωτιούνται: Τι χειρότερο μπορεί να μας συμβεί ακόμα; Ε λοιπόν, δεν έχουν ιδέα τι χειρότερο ακόμα μπορεί να μας συμβεί…).

Τα «σκηνικό» στήνεται λοιπόν.

Και σε αυτό το ΔΝΤ και οι Γερμανοί ΔΕΝ είναι αντίθετοι!

Παρά τις διαφωνίες τους οι ρόλοι τους είναι απολύτως συμπληρωματικοί…

Οι «εμμονές» του ΔΝΤ εξυπηρετούν το παλαιό σχέδιο του Σόιμπλε, μεγάλης μερίδας του γερμανικού πολιτικού κόσμου, μεταξύ των οποίων και μέρους της Αριστεράς και κυρίως του Φιλελεύθερου κόμματος, που τώρα είναι «στα πάνω του» (δημοσκοπικά πάνω από 10%) και μάλλον προαλείφεται για νέος κυβερνητικός εταίρος της κας Μέρκελ:

«Προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ», το λέγανε... Και για την Ελλάδα θα ήταν αληθινός «Αρμαγεδδώνας»!

Μας το συνιστούν και κάμποσοι αγγλοσάξονες – στην από δω και στην από κει πλευρά του Ατλαντικού – παλαιοί φίλοι του κ. Βαρουφάκη και μη…

Αυτό ετοιμάζεται ήδη.

Η κυβέρνηση Τσίπρα δεν το έχει αντιληφθεί ακόμα!

--Όπως δεν είχε αντιληφθεί πως ΔΕΝ πρόκειται να πάρει καμία «οριστική λύση» για το χρέος σε αυτή τη φάση…

--Όπως δεν είχε αντιληφθεί πως ΔΕΝ πρόκειται να μπει στην «ποσοτική χαλάρωση» του Ντράγκι (QE).

--Όπως δεν είχε αντιληφθεί πως θα της επέβαλαν πολύ σκληρά μέτρα χωρίς να της δώσουν τίποτε…

--Όπως δεν είχε αντιληφθεί πως ουσιαστικά την έβαλαν να υπογράψει το Τέταρτο Μνημόνιο (ως το 2022) και τώρα ετοιμάζουν και το Πέμπτο (μετά το 2022).

Όπως δεν είχε αντιληφθεί πως έχει μετατρέψει τη χώρα σε «αποικία χρέους» ως το 2060…

Γενικά η κυβέρνηση Τσίπρα έχει φλομώσει τον κόσμο στα ψέματα (που τώρα όμως καταρρέουν)…

Από την άλλη πλευρά, όμως, έχει πιστέψει και η ίδια τα ψέματά της!

Και περιμένει να τιναχθεί το «πιεσμένο ελατήριο» της οικονομίας από στιγμή σε στιγμή, και να «πνιγούμε» στις επενδύσεις.

Τις οποίες κατά τα άλλα η ίδια κάνει τα πάντα για να τις διώξει (όπως της είπε τις προάλλες και ο κ. Ρέγκλινγκ)…

Άλλωστε, και πέρσι η κυβέρνηση Τσίπρα τα ίδια ακριβώς έλεγε: Πώς μετά το Πάσχα του…2016 θα τρίβαμε τα μάτια μας από την ανάπτυξη που θα ερχόταν. Αλλά, δυστυχώς, δεν…

Όταν – πολύ σύντομα – αντιληφθεί τι «κοστούμι» ετοιμάζουν οι «έξω» για τη χώρα, τότε θα πάθει αληθινό πανικό.

Γιατί σίγουρα δεν θα θέλει να βρίσκεται στα «πράγματα», όταν τεθεί το δίλημμα: κούρεμα καταθέσεων εντός ευρώ, ή «προσωρινή» έξοδος από το ευρώ!

--Αυτό το έφερε η δική της επιμονή για «κούρεμα χρέους», οπωσδήποτε.

Ενώ το 2014 το ίδιο το ΔΝΤ διακήρυσσε πως το χρέος μας ήταν – τότε - σε «τροχιά βιωσιμότητας».

--Αυτό το έφερε η δική της επιμονή να «διαπραγματευθεί» τα μνημόνια, την ώρα που βγαίναμε από τα μνημόνια.

Εκείνη το προκάλεσε. Κι εκείνη θα το λουστεί.

Όμως, αν βρίσκεται και στη διακυβέρνηση, δεν θα το «λουστεί» απλώς, θα την τσουρουφλίσει για τα καλά…

Βεβαίως παρέμενε αγκιστρωμένη στην «εξουσία», όσο νόμιζε πως τελικά θα τη «σκαπουλάρει»...

Αλλά είχε ψευδαισθήσεις παλαιότερα κι έχει ψευδαισθήσεις ακόμα για το αδιέξοδο στο οποίο οδήγησε τη χώρα.

Στην πραγματικότητα έπαιξε απολύτως το παιγνίδι όσων ήθελαν την Ελλάδα εκτός ευρώ…

Κι όσων ήθελαν να υποβάλουν τη χώρα σε αληθινό shock therapy.

Κι αυτό θα αρχίσει να φαίνεται πολύ σύντομα…

Το ΔΝΤ ετοιμάζεται.

Ο Σόϊμπλε έχει «λάβει θέσεις».

Και οι «Φιλελεύθεροι» στη Γερμανία έρχονται…

(Όχι ο κ. Σούλτζ..)

Όσο πιο γρήγορα το καταλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ κι όσο πιο γρήγορα φύγει από τη διακυβέρνηση, τόσο πιο «διαχειρίσιμη» θα γίνει η «μετά» κατάσταση.

Που όμως, θα είναι δύσκολη!

Πολύ δύσκολη…