Από τη γέννησή της, η Δημοκρατία
αποδείχθηκε ανεκτική ακόμη και σε ανθρώπους με υπέρμετρη φιλοδοξία που δεν
διστάζουν να χρησιμοποιήσουν το ψέμα, τη διχόνοια και τη μισαλλοδοξία για να
επιτύχουν τους στόχους τους. Από την αρχαία Αθήνα έως τη σύγχρονη Ευρώπη,
ανέκαθεν αναδείχθηκαν ηγέτες που δοκίμασαν την αντοχή του πολιτειακού
συστήματος.
Ομως, όσες πληγές και αν η άνοδός τους προκαλούσε, το δημοκρατικό
σύστημα επανειλημμένως μπόρεσε να τις επουλώσει και να οδηγήσει τους πολίτες
πάλι προς τη σταθερότητα και την ευημερία. Αρκεί κάποια δύναμη να επανόρθωνε τη
Δημοκρατία.
Σπανίως, όμως, έχει βρεθεί άνθρωπος να απολαμβάνει τόση εξουσία όση ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και την ίδια ώρα αυτός που εξελέγη να φαίνεται τόσο ακατάλληλος να τη διαχειριστεί όσο ο Ντόναλντ Τραμπ.
Σπανίως, όμως, έχει βρεθεί άνθρωπος να απολαμβάνει τόση εξουσία όση ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και την ίδια ώρα αυτός που εξελέγη να φαίνεται τόσο ακατάλληλος να τη διαχειριστεί όσο ο Ντόναλντ Τραμπ.
Η τεχνολογική και
στρατιωτική υπεροχή, η οικονομική ισχύς και η Ιστορία της Αμερικής ως νικήτριας
δύο παγκοσμίων πολέμων και εγγυήτριας του διεθνούς συστήματος διακυβέρνησης
εξασφαλίζουν στον πρόεδρο των ΗΠΑ πρωταγωνιστικό ρόλο σε ό,τι συμβαίνει στη
χώρα του και στον κόσμο. Στο εσωτερικό, αυτή η εξουσία ελέγχεται από πολύπλοκο
σύστημα ισορροπιών μεταξύ θεσμών που εξελίχθηκε μέσα από τα χρόνια.
Η εκλογή του κ. Τραμπ δείχνει ότι το σύστημα βρίσκεται στα όριά του. Ο ίδιος διαθέτει τη δύναμη, αλλά και τη νοοτροπία να το επιβαρύνει περαιτέρω. Ο 45ος πρόεδρος θα κυβερνήσει έχοντας απόλυτη ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στο Κογκρέσο· θα προτείνει, επίσης, νέο ανώτατο δικαστή της προτίμησής του στο Supreme Court (Αρειος Πάγος), εξασφαλίζοντας συντηρητική πλειοψηφία για πολλά χρόνια.
Η εκλογή του κ. Τραμπ δείχνει ότι το σύστημα βρίσκεται στα όριά του. Ο ίδιος διαθέτει τη δύναμη, αλλά και τη νοοτροπία να το επιβαρύνει περαιτέρω. Ο 45ος πρόεδρος θα κυβερνήσει έχοντας απόλυτη ρεπουμπλικανική πλειοψηφία στο Κογκρέσο· θα προτείνει, επίσης, νέο ανώτατο δικαστή της προτίμησής του στο Supreme Court (Αρειος Πάγος), εξασφαλίζοντας συντηρητική πλειοψηφία για πολλά χρόνια.
Εχοντας
επιτύχει την εκλογή του αγνοώντας τις προτροπές των συμβούλων του, είναι
εξαιρετικά αμφίβολο εάν ο κ. Τραμπ θα επιλέξει επιτελείο που θα τον συγκρατεί ή
θα τον καθοδηγεί. Αλλος σημαντικός θεσμός, ο Τύπος, με τη σχεδόν ομόφωνη
υποστήριξη που παρείχε προς τη Χίλαρι Κλίντον, απεδείχθη απολύτως ανίσχυρος να
αποτρέψει την εκλογή Τραμπ. Θα μπορέσει να τον ελέγξει τώρα;
Ο Ντόναλντ Τραμπ, με άλλα λόγια, έχει τη νομιμοποίηση μεγάλης εκλογικής νίκης την ώρα που όλοι οι άλλοι θεσμοί του πολιτεύματος φαίνονται αποδυναμωμένοι. Οταν αναλάβει τα ηνία στις 20 Ιανουαρίου, απ’ αυτόν θα εξαρτάται πώς θα εξελιχθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες και ποιος θα είναι ο ρόλος τους στον κόσμο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, με άλλα λόγια, έχει τη νομιμοποίηση μεγάλης εκλογικής νίκης την ώρα που όλοι οι άλλοι θεσμοί του πολιτεύματος φαίνονται αποδυναμωμένοι. Οταν αναλάβει τα ηνία στις 20 Ιανουαρίου, απ’ αυτόν θα εξαρτάται πώς θα εξελιχθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες και ποιος θα είναι ο ρόλος τους στον κόσμο.
Θα
επιδιώξει να κλείσει τις πληγές του διχασμού μεταξύ κοινωνικών, πολιτικών και
οικονομικών ομάδων τις οποίες εκμεταλλεύθηκε για να εκλεγεί ή θα συνεχίσει να
επενδύει στην ένταση και τη διχόνοια; Εάν εφαρμόσει τις προεκλογικές του
υποσχέσεις (ή απειλές), πώς θα διαχειριστεί τις αντιδράσεις; Με διάλογο ή με
όλη την ισχύ του πανίσχυρου κράτους; Θα ενώσει ή θα διχάσει περαιτέρω;
Εάν ο κ. Τραμπ πιστεύει ότι οι θεσμοί θα τον υπηρετούν χωρίς ο ίδιος να υπηρετεί αυτούς, εναπόκειται στους λειτουργούς τους να τον επαναφέρουν στην τάξη. Ουδείς άλλος μπορεί να το κάνει. Εάν ο λαός της ισχυρότερης χώρας του κόσμου δεν είναι προσηλωμένος στη Δημοκρατία, αλίμονο στους υπολοίπους.
Εάν ο κ. Τραμπ πιστεύει ότι οι θεσμοί θα τον υπηρετούν χωρίς ο ίδιος να υπηρετεί αυτούς, εναπόκειται στους λειτουργούς τους να τον επαναφέρουν στην τάξη. Ουδείς άλλος μπορεί να το κάνει. Εάν ο λαός της ισχυρότερης χώρας του κόσμου δεν είναι προσηλωμένος στη Δημοκρατία, αλίμονο στους υπολοίπους.